Outpatient Psychoanalytic Individual and Group Psychotherapy in a Nationwide Catamnestic Study in Germany

Heinzel, R., Breyer, F. Klein, T. (2000). Outpatient Psychoanalytic Individual and Group Psychotherapy in a Nationwide Catamnestic Study in Germany.  Group Analysis, 33 (3) 2000 pp. 353-372.

Verslaggever Monique Leferink op Reinink

Samenvatting

In dit onderzoek wordt het effect van individuele- en groepsanalytische behandeling vergeleken.

Duizend patiënten van Duitse psychoanalytisch psychotherapeuten van verschillende scholen ( Freudiaans, Jungiaans, Adleriaans), allen gelieerd aan de DGPT ( Duitse Vereniging voor Psychoanalyse, Psychotherapie, Psychosomatiek en Dieptepsychologie)  die van 1990-1994 in ofwel individuele- ofwel groepsbehandeling waren, werd gevraagd verschillende zelfrapportage vragenlijsten in te vullen bij aanvang, einde en 5 jaar na de behandeling.

Responspercentage was 65%. De vragenlijsten, met zelf gerapporteerde scores op een 5 puntsschaal hadden betrekking op het lichamelijk, mentaal en sociaal functioneren, de algehele gezondheidstoestand, het aantal dagen verzuim van werk en de zorgconsumptie.

Het onderzoek toonde aan dat in beide condities het gerapporteerde welbevinden significant was verbeterd en dat dit effect zelfs was toegenomen tot twee jaar na afloop van de behandeling.  

Het aantal dagen werkverzuim nam met de helft af, het ziekenhuisbezoek nam gemiddeld met tweederde af en het huisartsbezoek met een derde.

Er werd wat betreft de antwoorden op de gebruikte vragenlijsten geen significant verschil gevonden tussen de beide condities ( individuele behandeling en groepsbehandeling). Het aantal zittingen bleek wel van invloed op het effect van de behandeling. Patiënt variabelen en therapieschool bleken nauwelijks van invloed. 

Wel bleek groepstherapie veel kostenbesparender dan individuele therapie: groepstherapie bleek bleek zelfs 13 keer meer kostenbesparend !

Wat betekent dit voor de groepspsychotherapie en nvgp?

Boeiend in dit Duitse onderzoek is dat ook het economische aspect is meegenomen, de kosten-effectiviteit. Het bleek dat voor de patiënten die in groepsbehandeling waren de bespaarde kosten meer dan drie keer de totale kosten voor de therapie bedroegen. De kosteneffectiviteit van groepstherapie bleek bovendien 13 (!) keer zo groot als individuele therapie. 

Mochten we in Nederland tot dezelfde conclusie komen, dan lijkt dit me een zeer belangrijk gegeven voor onze GGZ instellingen. 

Het onderzoek zelf is methodologisch eenvoudig en beperkt in zijn opzet (zelfrapportage-vragenlijsten) en drop-outs zijn niet meegenomen. Opvallend en jammer is dat de auteurs geen gebruik maken van belangrijk eerder onderzoek over groepspsychotherapie. Wel is dit onderzoek een van de weinige grootschalige onderzoeken naar de effectiviteit van individuele psychoanalytische psychotherapie in vergelijking met groepsanalytische psychotherapie. 

Dat er geen verschil is effectiviteit is gevonden tussen individuele- en groepsbehandeling, sluit mijns inziens aan aan bij bevindingen uit ander wetenschappelijk onderzoek. 

De conclusie dat groepsanalytische psychotherapie zowel effectief blijkt als zeer kostenbesparend is er een om veel meer onder de aandacht te brengen.